سه تعریف متفاوت برای واژه “رخداد” یا”وقوع” (Occurrence) که ممکن است در حین پرواز اتفاق بیفتد، عنوان شده است که عبارت‌اند از:
۱- “حادثه” تحت عنوان [Incident] ۲- “حادثه جدی” تحت عنوان [Serious Incident] ۳- “سانحه” تحت عنوان [Accident] واژه “حادثه” متداول‌ترین واژه برای بیان یک “رخداد” یا گزارش آن، می‌باشد.
حادثه (incident) به این صورت تعریف می‌گردد:
“حادثه” رخدادی است مرتبط با عملکرد یک وسیله پرنده که بر روی عملیات پروازی آن تأثیر قابل‌مشاهده یا تأثیر بالقوه دارد، اما “سانحه‌ای” در آن وقوع نیافته است.
گنجاندن عنوان “تأثیر بالقوه” در این تعريف، بدین معنی است که ضرورت ندارد صدمه یا جراحات به‌صورت واقعی اتفاق بيافتند، بلکه احتمال وقوع آنها، کافی است تا آن “رخداد” در زمره “حادثه” قرار گرفته شود.
برای بیان مثال‌هایی از “حادثه” می‌توان به چک‌نکردن پین خارج شده چتر کمکی قبل از پرواز، شارژ نبودن بی‌سیم، به‌خاطرنیاوردن لاین مرتبط با بیگ‌ایرز، عدم آگاهی از جهت و سرعت باد در محل فرود، تغذیه و خواب نامناسب قبل از پرواز، استفاده‌نکردن از پوشاک مناسب در پرواز، رعایت‌نکردن موارد “I Am SAFE Checklist” پیش از پرواز و همچنین عدم درک کافی نسبت به موقعیت‌یابی محیطی در مناطق پروازی ناآشنا اشاره نمود.
سطح بعدی گزارش رخداد‌ها، تحت عنوان “حوادث خطرناک” (Serious Incident) بیان می‌شوند، از نحوه نام‌گذاری آنها می‌توان دریافت شامل شرایطی هستند که احتمال بروز “سانحه” در آنها بسیار زیاد است. مورد قابل‌توجه تعریف فوق این است که تفاوت میان “سانحه” و “حادثه جدی” تنها در نتیجه آن نهفته است.
“سوانح” همان “رخداد‌های واقعی” هستند که اتفاق افتاده‌اند اما “حوادث جدی” درواقع “رخداد‌های محتمل به” حادثه” می‌باشند.
مثال‌هایی از “حوادث جدی” را می‌توان فرود در باد پشت، تیک‌آف در شرایط باد گاست، خارج‌شدن چتر کمکی در حین دویدن پیش از تیک‌آف، برعکس گرفتن بریک‌ها در تیک‌آف ریورز، چفت نشدن کارابین‌ها، اسپیرال زدن در ارتفاع پایین، عبور با ارتفاع کم از روی کابل‌های برق، فرود در مسیر تردد اصلی خودرو‌ها و به‌طورکلی تمام مواردی که اقدامات پیشگیرانه در آنها می‌تواند از بروز “سانحه” جلوگیری کند، نام برد.
و در نهایت به‌عنوان “سانحه” (Accident) می رسیم.
“سانحه هوایی” به “رخداد‌هایی” اطلاق می‌گردند که:
۱- فردی به طور مرگبار یا شدید مجروح شده باشد.
۲- وسیله پرنده آسیب ببیند یا دچار هرگونه شکست ساختاری گردد.
۳- خلبان و وسیله پرنده مفقود شوند یا کاملاً غیرقابل‌دسترس باشند.
کارگروه ایمنی و بررسی سوانح انجمن ورزشهای هوایی کشور
آریان علاقبند
